de wiersse

Ligging

Aan de Wiersserallee 9 te Vorden

Ontstaan

Voor het eerst horen we van dit gebied in 1288, wanneer abdis Godelinde van Elten een stuk grond verpacht aan Hendrik, heer van Borculo.

Geschiedenis

De historie van dit goed is zeer onoverzichtelijk. De Wedersche, Wyrsche, Wyersche en tenslotte Wiersse was aanvankelijk een uitgebreid gebied van broek, weide- en landbouwlanden, heidevelden en bossen, dat aan meerdere eigenaren toebehoorde, waaronder het geslacht Van Hackfort en het geslacht Van Vorden.
Voor het eerst horen wij van dit gebied in 1288, wanneer abdis Godelindevan Elten een stuk grond verpacht aan Hendrik, heer van Borculo. Geleidelijk aan moet een groot deel via een leenverhouding aan de bezitters van het huis en heerlijkheid Keppel zijn gekomen, en zo kan in 1615 Vrijdag van Eck van 't Medler twee kwarten van het Wiersserbroek in leen ontvangen. Een ander kwart behoorde aan het huis te Vorden, toen bezit van het geslacht Van Hackfort. In 1411 bezat Johan van Vorden een achtste deel van de Wiersse.
Gerrit van Vorden, gehuwd met Margrita van Leefdael, kan met zekerheid met de tegenwoordige Wiersse in verband gebracht worden, daar hij in 1482 als bezitter van een huis en hof in de Wiersse genoemd wordt. Gerrit is de grootvader van Maria van Vorden, gehuwd met Robert van Walraven genaamd Kendenich. Dochter Anna van dit echtpaar huwt Rudolph van Raesfelt en één van hun dochters trouwt Rogier van Bushof. Na het overlijden van Rudolph vóór 1622 ontstaan er allerlei ruzies en andere problemen tussen de diverse erfgenamen, die pas worden opgelost als in 1678 namens de familie Van Bushof "de havesathe de Wyersche" wordt overgedragen aan Enno Matthias ten Broeck en zijn vrouw Helena Lespaul. Hij sterft in 1685 en zijn enig kind, Maria Helena, is erfgename. Zij erft in 1714 van haar oom het Onstein te Vorden. Toen was zij al vijf jaar getrouwd met Adriaan Balthasar Valck, evenals haar vader burgemeester van Zutphen.
In 1711 wordt hun enige kind geboren, Suzanna Johanna Everdina, die behalve De Wiersse en het Onstein, nog huizen te Zutphen en een behoorlijk vermogen zal erven. Een goudvinkje dus en de vrijers hebben niet lang op zich laten wachten. Winnaar van de race werd Ludolph Hendrik Borchard Silvius van Heeckeren, die het wurm huwde toen ze dertien jaar was. Zelf was hij achtentwintig jaar oud.
In 1855 zagen de Van Heeckeren's zich genoodzaakt om het kasteel van de hand te doen, maar doordat Jkvr. Geertruid Sara Agatha van Pabst, douairière Willem Hendrik Alexander Carel baron van Heekeren, heer van Ruurlo en van Kell, zich bereid verklaarde om de Wiersse over te nemen, bleef het landgoed toch in de familie. Haar dochter Jacoba Louise, gehuwd met Julius Bernard graaf van Limburg Stirum, nam het in 1869 over. En wanneer zij in 1893 overlijdt, gaat alles over naar haar dochter Aurelia Carolina, die enige maanden later in het huwelijk treedt met de bekende monumentenvoorvechter Jhr. Victor Eugène Louis de Stuers, die nog in 1893 de Wiersse uit de boedel koopt. Zijn enige dochter, Alice Jacqueline Hortense Julie Aurelie, huwde in 1926 William Edward Gatacre. Zij was het die op zeventien jarige leeftijd begon met de vernieuwing van de tuinen.
De 16 hectare grote tuinen en 35 hectare landschapspark combineren de symmetrie van de achttiende eeuw en de romantiek van de negentiende eeuw. Het tegenwoordige geheel is tussen 1918 en 1927 tot stand gekomen. Strakke lanen contrasteren met romantische vijvers en beek. Intieme tuinen worden afgewisseld met weidse vergezichten over het Achterhoeks Coulisselandschap. Een ouderwetse moestuin wordt bereikt via een tunnel van beuken. De varens en heemplanten in de wilde tuin wedijveren in aandacht met de vormsnoei en de beelden in de rozenparterre.
Het werk in borders, pergola, rozenparterre, moestuin, alsmede in de wilde tuin en in het park wordt nog altijd door de familie voortgezet.
Het eenvoudige langgerekte gebouw, door een gracht omgeven, dateert uit de achttiende eeuw. Aan de voorzijde ligt een ingangsvleugel van jonge datum.

Eigenaar/Bewoners

Familie Gatacre

Huidige doeleinden

Privé bewoning.

Toegankelijk

Landgoed toegankelijk, het huis en directe omgeving zijn niet toegankelijk voor het publiek. De tuinen van De Wiersse zijn op een aantal dagen geopend voor publiek.
informatie hierover vindt U op de website (www.dewiersse.nl)

Foto's


	Bron: Historische werkgroep Stichting De Vier Heerlijkheden		Bron: Gelders Archief
	Kasteel Aalst		Kasteel Aalst 1627-1631

Bronnen

Jan Harenberg - "Eens bolwerk van de adel, kastelen en landhuizen in de Achterhoek en Liemers"
Albert de Lange - Gids voor "De Nederlandse Kastelen en Buitenplaatsen"
Gemeente Bronckhorst
VVV-Bronckhorst