Velhorst (Lochem)
Op deze pagina vindt u informatie over Huis Velhorst.
|
Ligging |
Aan de Velhorst 5 te Lochem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ontstaan |
Rond 1105 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Geschiedenis |
De Velhorst is één der oudste goederen in
deze omgeving en komt onder vele namen voor. Verlehorst en Varlehorst
(1313), Vralehorst (1404), Vorlehorst en Verlehorst (1460), terwijl de
huidige naam Velhorst eerst in 1506 in gebruik raakt. In 1313 hield Herbertus van Putten de Hof te Varlehorst in leen van de graaf van Gelre en waarschijnlijk zal er een horige hoeve bij gelegen hebben, want in datzelfde jaar horen we van een Wolterus de Varlehorst. Maar veel ouder moet de Hof zijn, want Wenzo de Vrollehorst, die in 1105 genoemd wordt, zal een dienstman zijn geweest, die zich eveneens naar de Hof genoemd zal hebben. Herbertus' zoon Pelgrim, die hem opvolgt, geeft het goed als huwelijksgift aan zijn vrouw Mechteld, die er in 1334 mee beleend wordt. In 1343 wordt het aan de leenheer opgedragen door Wolter van Berghem (= Barchem) en diens vrouw Mechteld. Is zij dezelfde als de vrouw van Pelgrim en is zij als diens weduwe met Wouter hertrouwd? Dat weten we niet. Wat wij nu kennen als het landgoed Velhorst zal zijn voortgekomen uit het horige goed, eigendom van een familie die zich Van Verlehorst noemde en de laatste vermelding daarvan is in 1740. Kort daarna moet het goed zijn overgegaan naar het Zutphense regentengeslacht Van Voorthuysen, want Henrick van Voerthuesen en zijn vrouw Truede zijn eigenaar in 1474. Truede heette vermoedelijk Geertruyde van Verlehorst. Dan verwisselt het goed snel enige malen van eigenaar, door huwelijk en erfenis. Hendrik van der Leeuw, die in 1648 overleed, liet het goed na aan zijn dochter Helena, die in 1660 Diederik van de Wall tot echtgenoot koos. Tot dusver stond op de Velhorst slechts een boerderij en eerst Diederik stichtte een huis, dat naar hem ook wel "Wallshuis" werd genoemd. In de achttiende eeuw sprak men ook van het Spieker op Velhorst, waaruit blijkt dat het hier om een vrij klein huis ging. Al in 1683 moeten Diederik en zijn zoon het goed wegens schulden overdragen aan Ds. Abrahamus Becker, die door zijn tweede huwelijk met de steenrijke Lutgera Geertruid van Winshem zeker in staat was tot deze aankoop. Geldproblemen blijven de eigenaren van de Velhorst achtervolgen en van het vermogen van Lutgera moet weinig overgebleven zijn, want haar schoonzoon Alard Schimmelpenninck werd wegens zijn vele schulden onder curatele gesteld. Alard en zijn vrouw Geertruid Maria Becker hadden het goed overigens al in 1712 moeten verkopen. Mr. Johan Op ten Noort, de nieuwe eigenaar, had het goed vermoedelijk gekocht als belegging, want hij woonde op het naburige Ter Meulen te Almen. Van hem vererft het goed in vrouwelijke lijn op de geslachten Van Löben Sels, Van Rappard en Martens. Jhr. Jacob Constatantijn Martens, heer in Sevenhoven en de laatste van zijn geslacht, laat na zijn dood in 1972 het landgoed na aan de huidige eigenaar, de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland. Het Wallshuis, ook wel het Spieker genaamd, werd in 1741 gedeeltelijk afgebroken en vóór het restant werd een breed vorhuis met hoog bordes gebouwd. In 1819 werd de rest van het Spieker gesloopt en verrees het nog bestaande achterhuis. In die tijd werden ook de bijgebouwen verbouwd en vergroot. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Eigenaar/Bewoners |
Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Huidige doeleinden |
Privé bewoning | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Toegankelijk |
Landgoed overdag toegankelijk, direct omgeving van het huis niet | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Foto's |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bronnen |
Jan Harenberg - "Eens bolwerk van de
adel, kastelen en landhuizen in de Achterhoek en Liemers" Jhr. Mr. A.H. Martens van Sevenhoven Natuurmonumenten |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
