rozendael

Ligging

Ten noorden van Velp in de bossen.

Ontstaan

De oudste vermelding van kasteel Rosendael dateert uit 1314.

Geschiedenis

Het kasteel werd in het begin van de viertiende eeuw door Graaf Reinoud I van Gelre gesticht. Tot 1516 is het vrijwel steeds de residentie van de Gelderse heren gebleven, die er veel aan ten koste hebben gelegd en zich er diep voor in de schulden staken.
Hertog Karel was gedwongen het in 1516 te verpanden; in 1536 moest hij het geheel afstaan.
Het aanzien van kasteel Rosendael veranderde aanzienlijk toen in 1722 het vierkante huis tegen de toren werd aangebouwd, met gebruikmaking van ouder muurwerk. In 1837 kwam door verbouwingen de zijvleugel met het koetshuis gereed.
In de zeventiende eeuw was de tuin in formele stijl al vermaard. De toenmalige eigenaar Jan van Arnhem was een groot liefhebber en kenner van de tuinkunst. Zijn erfgenaam Lubbert Adolf Torck zette de traditie voort en schakelde Daniel Marot in voor de vernieuwing van de tuin waartoe de schelpengalerij, bedriegertjes en theekoepel behoorden: tuinsieraden die ook in de negentiende-eeuwse landschappelijke aanleg bewaard bleven.
In 1536 kwam Rosendael in handen van Willem van Scherpenzeel en in 1579 werd het eigendom van Dirck van Dorth. Sindsdien is Rosendael bijna 400 jaar door vererving eigendom geweest van de familie Van Arnhem, Torck en Van Pallandt.
Gedurende de oorlogsjaren werd Rosendael enkele keren zwaar getroffen. In de woonvertrekken van het kasteel tussen het hoofdgebouw en het koetshuis brak op 19 november 1943 brand uit na de inslag van een bom die door een uit Duitsland terugkerende Amerikaanse bommenwerper werd gelost. Op 12 februari 1945 stortte een verdwaalde V2 in het park neer waardoor vooral de schelpengalerij ernstig werd beschadigd. Gedurende de bevrijdingsdagen van april 1945 werd de gehele zuidzijde van het kasteel zwaar getroffen door geallieerde beschietingen. Een deel van de nog aanwezige inboedel, zoals een Saksisch servies in de tweede salon, ging daarbij verloren. De oranjerie werd zelfs onherstelbaar beschadigd en moest worden afgebroken. Het kasteel werd door Willem Frederik Torck baron van Pallandt hersteld. Hij betrok met zijn tweede echtgenote de zijvleugel, en verhuurde de hoofdvertrekken van het huis zelf; er werd een rusthuis in gevestigd.
In 1977 kwam, door het overlijden van Willem Frederik Torck baron van Pallandt, een einde aan de particuliere bewoning. Het was de wens van de baron dat huis en park na zijn dood als eenheid in stand zou worden gehouden. Daartoe werden het kasteel met het omringende park en de Koningsberg ter grootte van 45 hectare in 1978 als legaat overgedragen aan de Stichting Het Geldersch Landschap tegen betaling van het bedrag waarop een en ander voor heffing van de successierechten werd getaxeerd.Het huis werd ontruimd; slechts een beperkt aantal negentiende-eeuwse voorwerpen bleef achter. Vervolgens werd het kasteel in erfpacht uitgegeven aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen. De restauratie van het kasteel werd uitgevoerd in 1986-1989. De inrichting uit 1990 weerspiegelt de laatste bloeiperiode van het huis tussen de jaren 1900 en 1940. De schelpengalerij werd in de jaren zeventig gerestaureerd, het park als geheel in de jaren tachtig, de oranjerie werd in 1990 herbouwd en de bedriegertjes en het schelpengrotje zijn in de jaren negentig herstelt. De restauratie van het interieur van de theekoepel vormt het sluitstuk van dit omvangrijke herstelprogramma.

Eigenaar/Bewoners

Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen en Stichting Het Geldersch Landschap

Huidige doeleinden

Museum

Toegankelijk

Landgoed vrij toegankelijk, huis en tuin zijn op bepaalde dagen opengesteld voor het publiek.(INFO) of (INFO)

Foto's


	Bron: Historische werkgroep Stichting De Vier Heerlijkheden		Bron: Gelders Archief
	Kasteel Aalst		Kasteel Aalst 1627-1631

Bronnen

Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen – “Geldersche Kasteelen, tot defensie en eene plaissante wooninge”
Allert de Lange - Gids voor "De Nederlandse Kastelen en Buitenplaatsen"
J.C. Bierens de Haan - "Rosendael, groen hemeltjen op Aerd"