nettelhorst

Ligging

Aan de Ruïnelaan 5 te Lochem

Ontstaan

Een eerste vermelding vinden we in 1379 als Steven van Nettelhorst als de eerste bezitter genoemd wordt.

Geschiedenis

De bekende negentiende-eeuwse wandelaar Ds. Jacobus Craandijk schilderde in de vorige eeuw het volgende beeld:
"Het huis, behoorende aan den baron van Heeckeren van Wassenaar, was sinds jaren onbewoond. Eenzaam en verlaten lag het in de ruig begroeide gracht, van verwilderd houtgewas omringd, maar het was nog een deftig huis; met zijn hooge, grauwe muren en het verweerde dak maakte het een diepen indruk, en ook inwendig vertoonde 't zich nog als een aanzienlijk huizinge, met de ruime vestibule , de breede trap, de groote kamers, deels met schilderwerk versierd, deels prijkende met belangrijke gobelijns.".

Sinds 1875 bestaat het huis niet meer, slechts de oude aanleg en wat resten van de traptoren en een hoek van het kasteel geven aan waar het eens verrees.
Een Lambertus van Nettelhorst legt in 1227 het loodje in de bekende slag bij Ane, waar de Utrechtse bisschop Otto van der Lippe de opstandige Drenten dacht te kunnen afstraffen. Ongetwijfeld bestond er een relatie tussen Lambertus en het latere kasteel, maar in het leenregister wordt pas in 1379 de eerste bezitter genoemd en wel Steven van Nettelhorst. Lang zal zijn geslacht hier overigens niet meer zitten, want Gijsbert draagt het goed in 1424 over aan Johan van Middachten, die eigenlijk Van Steenderen heette. Al vier jaar later verkoopt hij zijn bezit, zijn "goet te Netelenhorst met manschap, visscherien, holtgerichte ende alle sijnen toebehoren, gelegen in den kerspel van Lochem, in der buyrschap van Lange" aan Eylart van Metelen.
Eylart krijgt weliswaar twee zoons, maar die overlijden beiden kinderloos en de erfenis gaat tenslotte naar zijn dochter Eylarda, gehuwd met Evert van Heeckeren, die in 1465 met Nettelhorst beleend wordt.
Met Evert van Heeckeren doet hier een lid van een bekende familie zijn intrede. De Van Heeckeren's komen uit de buurt van Emmerik en alle nog bestaande Nederlandse takken van dit uitgebreide geslacht stammen af van de Nettelhorst.
Tot de dag van heden is het kasteel Heeckeren-bezit. Eén van de bekendste leden van de Nettelhorst-tak is geweest Walraven, ambassadeur van de Staten-Generaal bij verschillende Europese Hoven. Hij is nooit getrouwd, een uitvloeisel van zijn drukke baan?
Het kasteel werd in 1760 grondig gemoderniseerd en uitgebreid tot een rechthoekig huis, waarin de traptoren ietwat wonderlijk bovenuit stak, namelijk uit het midden. Vóór die tijd vertoonde het huis zich als een L-vormig gebouw met die toren in de hoek, zoals gebruikelijk.
Wanneer in 1832 douairière Henriette Seyna van Heeckeren-van Wassenaer sterft, zijn er zoveel erfgenamen dat men genoodzaakt is om het landgoed te verkopen. Koper wordt in 1834 Jacob Derk Carel baron van Heeckeren, gehuwd met Marie Cornelié gravin van Wassenaer-Twickel. Tot heden behoort Nettelhorst tot het landgoed Twickel, dat even ten noorden van Delden (Overijssel) ligt.
Het huis bleef onbewoond staan en in 1875 nam men het besluit tot afbraak. De traptoren bleef gespaard, doch stortte in 1884 tijdens een storm in.
Van het landgoed, met een oppervlakte van 110 hectare, resteert alleen het bouwhuis met schuur en de ruïne van het kasteel.
Vanaf 1994 tot maart 2006 heeft het landgoed een reconstructie ondergaan, waardoor de cultuurhistorische betekenis beter zichtbaar is gemaakt. In 1994 zijn de oude binnen- en buitengrachten, die om het kasteel en de binnenplaats lagen, in oude luister hersteld.
In 2002/2003 is het vroegere ovaal op de voorplaats in ere hersteld en is de beplanting rond het bouwhuis aangepast. Slotfase is de reconstructie van een houten brug over de buitengracht.

Eigenaar/Bewoners

Stichting Twickel

Huidige doeleinden

Privé bewoning .

Toegankelijk

De restanten zijn te bezichtigen voor groepen na telefonische afspraak.

Foto's


	Bron: Eigen collectie		Bron: Eigen collectie
	Huis gezien vanaf de weg		Briefkaart circa 1907

Bronnen

Jan Harenberg - "Eens bolwerk van de adel, kastelen en landhuizen in de Achterhoek en Liemers"
Land van Lochem 2006 nr.2