dorth

Ligging

Aan de Bathmenseweg 16 te Kring van Dorth

Ontstaan

Geschiedenis

Vroeger moet hier een sterke burcht gestaan hebben, een grensvesting van Gelre tegen het Oversticht. Curieus is het feit dat behalve het Huis Dorth ook sprake is van een Hof Dorth, die dan ook nog op het gebied van het Oversticht gelegen was, om de verwarring nog groter te maken. Ook de Hof Dorth bestaat nog steeds, zij het dat die momenteel bekend is onder de naam De Meyer.
De Hof is de oudste van de twee en de vroegste bezitters zijn mogelijk leden van een geslacht Van Dorth, dat dan al vrij vroeg moet zijn uitgestorven, want de eerste bekende eigenaar is in 1311 Eleger van Heeckeren, die mogelijk door huwelijk in het bezit van het goed gekomen is. Zijn nazaten zullen zich aanvankelijk Van Heeckeren genaamd Dorth, later uitsluitend Van dorth gaan noemen. De familie Van Dorth tot Medler stamt er rechtstreeks van af.
In de twisten tussen de Heeckeren's en de Bronkhorsten kozen de heren van Dorth haast van zelfsprekend de zijde van eerstgenoemde partij en zij moesten dan ook beleven dat hun kasteel in 1373 door de troepen van de tegenpartij ingenomen werd. Zeker zal er schade zijn aangericht, want in 1379 werd Hendrik van Dorth beleend met "sijn huys te Dorte met den voorborcht, als 't gelegen ende nu getimmert is ofte getimmert mag worden", waarbij we timmeren hier niet al te letterlijk moeten opnemen.
Opgetrokken of gebouwd zouden we nu zeggen.
Wanneer Diederick van Dorth in 1625 de ogen voor eeuwig sluit, laat hij slechts een dochter Isabella na. Die trouwde op stand met Adriaan Balthasar graaf Zu Flodroff en van dit echtpaar is bekend dat zij een zeer grote staat op Dorth hebben gevoerd.
De overlevering verteld ons dat zij zich voortbewogen in een koets, getrokken door een zesspan. Speciaal daarvoor was de straatweg naar Zutphen, de Dortherdijk, voorzien van verbredingen, waar eventuele tegenliggers zich bijtijds konden terugtrekken wanneer het grafelijke gerij naderde. Op den duur kon dit alles geen stand en zagen zij zich in 1653 genoodzaakt om alles aan hun zoon Willem Adriaan Frederik over te doen, inclusief een schuld van ƒ 150.000,- , voor die tijd een enorm bedrag.
Na hen wisselt het landgoed nogal eens van eigenaar, hetgeen het onderhoud niet ten goede zal zijn gekomen. In 1833 koopt ene Laurens Kleyn, afkomstig uit Deventer en zijn fortuin gemaakt in de West met plantages, het kasteel. Terstond laat hij het in 1840 afbreken en vervangen door een negentiende-eeuwse villa, waarvan een zuilenportiek nog enig aanzien gaf. Dit huis heeft zijn eeuwfeest niet kunnen vieren. Na Laurens Kleyn volgden meerdere bezitters en één van hen liet dit huis opnieuw verwaarlozen.
Wanneer Gustaaf Otto Frederik ridder Huyssen van Kattendyke in 1927 het landgoed koopt, dat dan inmiddels behoorlijk ingekrompen is, laat hij dit nieuwe huis Dorth afbreken. Architect A. de Maaker ontwierp het tegenwoordige landhuis in achttiende-eeuwse stijl.
Sinds 1986 behoort het landgoed Dorth aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland, die het landgoed opengesteld heeft en het huis verhuurt.

Eigenaar/Bewoners

Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland

Huidige doeleinden

Privé bewoning

Toegankelijk

Landgoed is overdag toegankelijk, directe omgeving van het huis niet

Foto's


	Bron: Historische werkgroep Stichting De Vier Heerlijkheden		Bron: Gelders Archief
	Kasteel Aalst		Kasteel Aalst 1627-1631

Bronnen

Jan Harenberg - "Eens bolwerk van de adel, kastelen en landhuizen in de Achterhoek en Liemers"