Belverdere

Ligging

Komende van de richting Arnhem ligt de toren rechtsboven op de berg met uitzicht op de Waalbrug. rechts van het gebouw liggen de restanten van Het Valkhof.

Ontstaan

De huidige toren is een restant van de vroegere stadswallen van Nijmegen.

Geschiedenis

Oorspronkelijk was Belvédère een gewone waltoren, die omstreeks 1511 de naam Hoender-toren droeg. Uit die tijd stammen ook de grote kelders onder het gebouw, die nog tot 1818 in gebruik waren als kruitmagazijn. Volgens de overlevering zou de Hertog van Parma of misschien wel een van zijn Italiaanse ingenieurs, de toren Belvédère (schoonzicht) hebben gedoopt, refererend aan het mooie uitzicht dat vanaf deze hoge uitkijkpost te genieten valt; een naam die langzamerhand ingeburgerd raakte bij de Nijmeegse bevolking.
Toen het bouwwerk niet meer nodig was als onderdeel van de verdedigingswerken tegen Spanje, kwam de gedachte om de toren in gebruik te nemen voor recreatieve doeleinden.
Hoewel grotendeels met stadsgelden gebouwd, was deze niet toegankelijk voor het "gewone volk", maar werd uitsluitend als sociëteit gebruikt voor magistraten en hun familieleden. Een uitdaging naar bleek voor het "profanum vulgus", om zich juist door middel van valse identiteitsbewijzen, toegang te verschaffen tot dit selectieve lustoord!
In de zeventiende en achttiende eeuw, toen dichten zeer in de mode was, deed de idyllische omgeving Belvédère de dichtaderen van diverse amateur- en professionele poëten danig zwellen; vele geschriften zijn hierover bewaard gebleven, waarvan een van de laatste bekende uit de negentiende eeuw dateert. ook de hoeveelheid tekeningen, in de loop der tijden van Belvédère gemaakt, is buitengewoon groot.
Ten behoeve van een vredescongres in 1678 werd het torentje geheel gerenoveerd en opgeknapt, waarna het nog vele jaren in gebruik was voor evenementen en plechtigheden van zowel gemeentelijk als staatsbelang. Ook bezoekers uit den vreemde, mits van goede stand, stond het - na betaling van 0,25 cent entree - vrij de Belvédère te bezoeken; een kastelein zorgde daarbij voor de nodige verfrissingen. De plaatselijke predikanten maakten er eveneens een goede gewoonte van om, na afloop van een bijeenkomst in de nabij gelegen kerk, in Belvédère een uurtje in gezellig samenzijn door te brengen.
In de loop van de negentiende eeuw werd de Belvédère successievelijk bezocht door alle leden van het koninklijk huis; een gegeven dat de populariteit en aantrekkingskracht van het torentje stevig deed groeien.

Abraham Jacob van der Aa beschreef het in 1839 als volgt:
"BELVEDERE of Schoonzigt, uitstekende hoeken hoogte op de vesten aan de oostzijde der stad Nijmegen, aan het einde van het Kelfkensbosch.
Het werd dus geheten door den Hertog van Parma, die zich, na het jaar 1585, toen de gemelde stad, door toedoen vaan eenige burgers wederom aan de Spaansche zijde was gekomen, vaak binnen eenen destijds daar staanden ouden toren ophield.
In het jaar 1606 is op deze plaats, van stads wege, op de grondslagen van den gezegden toren, een hoog gebouw gesticht, dat wel iets van een observatorium heeft, en van een plat dak, door een balustrade omgeven, is voorzien. Het gezigt, hetwelk men van deze hoogste plaats heeft, overtreft de stoutste verbeelding. Naar alle vier de windstreken wordt het oog alleen door den gezigteinder in het verder benenblikken gestuit. Men overziet hier de Betuwe, de hooge Veluwe, Arnhem, ’s-Heerenberg, Eltenberg, Emmerik, Cleve, de geheele vlakte van het Nederrijnsche Wald, de stad Grave, het Land van Cuyk en een gedeete der Meijerij van
’s-Hertogenbosch. Ook kan men duidelijk op de vier rivieren: de Waal, de Maas, den Rijn en den IJssel, de zeilen der schepen ontdekken. Regt romantisch vertoont zich de stad zelve, met hare torens en wallen, het Kelfkensbosch en het Valkhof, diep onder des aanschouwers voeten; en werwaarts men ook heen moge turen, overal blijft het oog met welgevallen rusten. In het grootste vertrek van dit openbaar gebouw, het welk rondom van glasramen is voorzien, waar tusschen platen hangen door wijlen den Kunstschilder D.A. van de Wart getekend, en de onderscheidene uitzigten uit ieder raam voorstellende, kan men zich van thee, koffij en wijn laten bedienen."

Vandaag de dag kan men zich nog steeds laten bedienen en wordt Belvédère bewoond door een gerenommeerd Frans specialiteitenrestaurant dat één van de fraaiste uitzichten van Nederland biedt.

Eigenaar/Bewoners

Restaurant Belvédère

Huidige doeleinden

Restaurant

Toegankelijk

Voor de openingstijden van het restaurant verwijzen wij naar de website van Restaurant Belvédère (INFO)

Foto's


	Bron: Eigen collectie		Bron: Eigen collectie
	Oude ansichtkaart Belvédère		Ansichtkaart in kleur

	Bron: Eigen collectie		Bron: Eigen collectie
	Ansichtkaart in kleur (1970)		Belvédère rond 1900

	Bron: Eigen collectie		Bron: Eigen collectie
	Belvédère (2001)		Belvédère (2001)

Bronnen

Restaurant Belvédère
Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden (1839) door A.J. van der Aa